door Margreeth Ernens

TERNEUZEN – De coronatijd brengt veel narigheid, malaise en ongerief met zich mee. Maar er is gelukkig ook veel positiefs aan deze tijd, zo ondervindt pastor Marjan Dieleman van de Elisabeth-parochie in Zeeuws-Vlaanderen. ,,Je ziet veel meer verbondenheid om je heen. We hebben kaarsen laten maken, die negen dagen en nachten in november brandden om een noveengebed te doen. Zo lieten we de Hemel weten dat we verlost willen worden van corona. Er waren wel 100 deelnemers. Het geeft een heel mooi gevoel van verbondenheid als je weet dat zo’n kaars in veel huizen brandt. De beperkingen maken ons creatief en zetten ons op wegen waar we nooit eerder bij stil stonden.’’

Pastor Marjan Dieleman

De pastor uit Terneuzen volgt in deze Adventstijd iedere dag de digitale Adventsretraite van de Jezuïeten. ,,Proberen om op de golflengte van God te komen, een uitnodiging om je te openen voor het fundament van je geloof. December is een hectische maand, het is zo belangrijk in de Advent om toe te leven naar Kerst. Het is een dagelijks stukje retraite voor jezelf, ik kan dat iedereen aanbevelen.’’

Oecumene

In de gemeenschappelijke viering van 20 december van Geloof in Zeeland vanuit de Mauritskerk in IJzendijke gaat Marjan samen voor met ds Ko Steketee van de Hervormde gemeente Biervliet-IJzendijke-Hoofdplaat. ,,Oecumene is mij eigen. Mijn vader was protestants, mijn moeder katholiek. Hoewel ik katholiek ben opgevoed heb ik daarin dus een stuk oecumene meegekregen. Ook de middelbare school was bijzonder: het Zeldenrustcollege in Terneuzen was een samenwerkingsschool, met ruimte voor verschillende geloofsrichtingen.’’

Dat de coronacrisis de kerken nader tot elkaar brengt is duidelijk, meent Marjan, en het bewijst dat de kanalen om dingen samen te doen, al open waren. ,,Kijk naar Axel, wat daar al gebeurt qua samenwerking met de Vrijgemaakte kerk en de PKN. Ook in Terneuzen zijn al vele jaren oecumenische vieringen, evenals in Sluiskil en Philippine. Daar hebben ds Saskia Ketelaar, de predikant van de Protestantse gemeente Hoek, en ik in de Vredesweek ondanks corona toch samen gevierd. Zeeuws-Vlaanderen doet het wat oecumene betreft al jaren gewoon goed. Daarom weet men elkaar nu snel te vinden. Het is echt belangrijk voor de kerken.’’

Lastig

Hoewel de vieringen in de katholieke kerk weer mogen, met alle beperkende maatregelen, voelt alles heel anders dan vroeger, vindt de pastor. ,,Zingen mag niet, zachtjes meebidden wel, maar dat is lastig. Het is heel gek dat de kerk op zondag open is, maar dat alles op gepaste afstand moet gebeuren. We blijven zoeken naar de beste manier.’’ Een andere handicap is het ontbreken van videodiensten. ,,We hebben nog geen apparatuur, en het opnemen vergt een flinke ploeg mensen. Gelukkig hebben we Omroep Hulst, daar hebben we sinds Pasen dagelijks een uitzending van vijf minuten, verzorgd door een lid van het pastoraal team. Zo kunnen we toch mensen bereiken.’’ Ook met Kerst biedt Omroep Hulst uitkomst: er wordt door het team een Kerstviering voorbereid, een uitzending van een uur, zodat mensen thuis kunnen meevieren.

Omdat in de verzorgingshuizen en instellingen nog geen vieringen mogen, worden voor de bewoners speciale kerstkaarten gemaakt, net als met Pasen en Pinksteren. Bij de kerstvieringen in de kerk mogen waarschijnlijk maar 30 kerkgangers zijn, een fractie van de belangstellenden. Buiten de vieringen worden ook andere dingen georganiseerd. Zo wordt samen met het Leger des Heils een kerstwandeling voorbereid, hoewel ook dat nog onzeker is of die mag doorgaan.

Ramp

Met bezorgdheid kijkt Marjan naar de ontwikkelingen. ,,Financieel gezien is corona natuurlijk ook een ramp. De collectes brengen maar een fractie op, en uitvaarten zijn in besloten kring. Dat geld is onmisbaar voor de uitvoering van het pastoraat. Allemaal heel zorgelijk, nu we al negen maanden zonder reguliere vieringen zitten. Bijkomende vraag is ook of straks alle mensen weer terugkomen. Mogelijk is een deel van de mensen gewend geraakt om thuis op zondagmorgen naar de Mis op de televisie te kijken .’’

Het parochiebestuur probeert zo informatief mogelijk te zijn. Hoewel er hier en daar wel gemor klinkt over de maatregelen, houdt de parochie zich aan de opgelegde richtlijnen. ,,Iemand moet een lijn trekken, en dat doen de bisschoppen. Het is natuurlijk lastig dat je ook in een enorme kerk, of in een concertgebouw, met maar 30 mensen mag samenkomen. Plaatselijk móet je wel meedoen, anders werkt het gewoon niet. Je wilt niet die kerk zijn, die een besmettingshaard blijkt te zijn. Maar je wilt vooral dat de kerk een veilige plek is.’’

Personalia

Marjan Dieleman-Fopma werd op 6 april 1958 in Sluiskil geboren. Na de middelbare school werkte ze zes jaar bij huisarts Herman van Haelst in Sluiskil. Evenals haar ouders heeft ze een gemengd huwelijk. De verschillen in kerkelijke cultuur en traditie die haar als tiener al boeiden en de ontmoetingen in haar vrijwilligerswerk voor verschillende kerken, wekten een groot verlangen naar vorming. Toen haar jongste kind drie was begon ze met haar theologiestudie aan de universiteit van Tilburg (in deeltijd). Het bleek een onverwacht schot in de roos te zijn. In mei 2000 studeerde ze af. Sinds 1 juli 2001 is Marjan pastoraal werkster in de Elisabeth-parochie in Midden-Zeeuws-Vlaanderen. Sinds 1 januari 2019 werkt ze voor de drie Zeeuws-Vlaamse parochies, samen met zes collega’s en vele vrijwilligers. Ze is gehuwd, heeft een zoon en een dochter en twee kleinkinderen.