door Willem Staat
NIEUW- EN SINT JOOSLAND – Hoe beleef je een online viering vanuit je eigen kerkgemeente? In hoeverre voel je je er dan nog bij betrokken? Actuele vragen in een tijd waarin het kerkelijk leven op zijn kop staat. Ik antwoord erop vanuit mijn ervaringen als ouderling van de Protestantse Gemeente van Nieuw- en Sint Joosland, hierna aangeduid als Nieuwland.

De ene week kerk ik met mijn vrouw in Nieuwland en de andere in Ritthem, de gemeente waarmee de onze bijna een eenheid vormt. In de zomer van 2017 begonnen we met de weergave van diensten via Soundcloud. Zodra de organist begint te spelen wordt de opnamemicrofoon aangezet. Dat is een Olympus recordertje van rond de 125 euro. Vanwege de vorm kreeg het apparaat al snel de bijnaam Mickey Mouse.

Soundcloud

Na de dienst zet ik de opname op ons soundcloud-account Blijde Boodschap. Wanneer wij met vakantie zijn stuurt onze scriba Jan Zwemer of iemand anders de opname door via Wetransfer. Het later kunnen beluisteren van diensten heeft in een behoefte voorzien. Even terzijde: het is opmerkelijk dat herdenkingsdiensten na jaren nog steeds worden beluisterd door nabestaanden. Het is bovendien goedkoop, want je betaalt net geen 100 euro voor een jaarabonnement.

YouTube

Toen de omvang van de coronacrisis steeds duidelijk besloten we als gezamenlijke kerkenraad om de diensten voorlopig geheel te staken. Zodoende bleven de deuren vanaf zondag 15 maart dicht, een situatie die voortduurde tot 5 juli. Dat wil niet zeggen dat het Woord in de tussenliggende tijd niet meer klonk in de gemeente. Onze predikant Pascal Handschin, die in deeltijd ook havenpastor is, begon al spoedig met het maken van eigen uitzendingen via Youtube. Het is echt pionieren wanneer je met zoiets begint, maar Pascal slaagde erin een flink aantal opnamen te maken. Eerst ging het om avondgebeden, die hij opnam in de Zeemanskapel in Vlissingen-Oost. Daarna volgden enkele diensten met een zeer beperkt publiek in Ritthem en Nieuwland.

Avondgebed dominee Pascal Handschin

Kerkdienst Gemist

De coronacrisis vormde de aanleiding van het besluit om de diensten voortaan uit te zenden via Kerkdienst Gemist. Dat is sinds oktober het geval in Nieuwland, terwijl Ritthem volgende op zondag 15 november. Het kost een aardige duit, maar ik kan uit eigen ervaring zeggen dat het kunnen zien van de dienst, zeker wanneer dat rechtstreeks gebeurt, je veel meer het gevoel geeft erbij betrokken te zijn dan wanneer je deze alleen kunt horen.

Vakantie

Wij waren zondag 27 september op vakantie in Nes op Ameland. Vrijwel altijd bezoeken we daar diensten van de Doopsgezind Gereformeerde federatie, een combinatie van kerken die voor zover ik weet in ieder geval in Nederland uniek is. Maar op genoemde zondag zaten mijn vrouw en ik dus in Nes thuis op de bank om de dienst vanuit Nieuwland op afstand te volgen.

Vanuit Nes de dienst in Nieuwland
meebeleven op de laptop.

Ik kan er alleen maar positief over zijn. We zagen kerkenraadsleden en andere mensen bezig met de laatste voorbereidselen. Daarna zagen en hoorden we de ouderling van dienst de aanwezigen welkom heten, mededelingen doen en de Paaskaars aansteken. Vervolgens kwam de voorganger in beeld, op genoemde zondag was dat dominee Elly Bouman, die onze gemeenten in 2016 verruilde voor die van de VPKB in Roeselare. We hoorden de vertrouwde stem van de vrouw die de lectorlezing deed en genoten van het fraaie spel van een van onze vaste organisten. Die zondag klonk ook de gemeentezang, die een paar weken later alweer verstomde door aangescherpte maatregelen.

Meer betrokken

Alles was luid en duidelijk te volgen. Ik voel me op deze manier toch veel meer bij de dienst betrokken dan bij een audio-opname. Het feit dat alle mensen op het dorp en in principe ook die in de rest van de wereld zo kennis kunnen nemen van de Blijde Boodschap is een mooi antwoord op de oproep uit een oud gezang: ,,Roept uit aan alle stranden het Evangeliewoord”.

Invulling

De door de coronacrisis aangepaste diensten wijken in lengte amper af van die daarvoor. Tot groot verdriet van veel mensen blijft de gemeentezang momenteel achterwege. Voorgangers maken veelal gebruik van de weergaven van liederen via YouTube.  Daarbij komen vaak opnamen voorbij van het EO-programma Nederland Zingt. In Ritthem en Nieuwland houden we de hand aan het maximum van 30 bezoekers. Daar komen dan nog de mensen bij die een handelende rol vervullen tijdens de dienst. Opgave vooraf is vereist voor het bijwonen van een dienst. Over het algemeen zijn alle toegestane plaatsen bezet. Gelukkig komt het voor dat mensen vooraf al laten weten anderen voorrang te geven. Dat is bijvoorbeeld zo bij de komende Eeuwigheidszondag die in Nieuwland vooral zal worden bezocht door nabestaanden. Wat komt het dan goed van pas dat die dienst rechtstreeks is te volgen!

Nieuwsbrief

In onze gemeente maken we sinds het uitbreken van de crisis een nieuwsbrief (behalve in de week waarin het kerkblad uitkomt). Die brief sturen we aan de meeste mensen digitaal door, terwijl de minderheid deze krijgt thuisbezorgd. De brief is een gewaardeerd hulpmiddel om de onderlinge banden warm te houden.

Meestal stuur ik ’s zondags een herinnering rond dat de dienst digitaal is te volgen. Soms doe ik dat ook nog via mijn eigen account op Facebook. Natuurlijk zijn er nog meer middelen voor kerkelijke gemeenten om te laten merken dat je present bent op onze wereld. Wat mij betreft maken gemeenten daar ruimschoots gebruik van, want ‘Wij hebben een woord voor de wereld”, om het te zeggen met een ander tamelijk oud gezang.