Onze classispredikant ds Arie van der Maas gaat in op vragen die leven over de stand van zaken met betrekking tot corona.

Gelukkig wordt inmiddels zowel het maatschappelijk als het kerkelijk leven nauwelijks meer gehinderd als gevolg van de coronapandemie. Zo af en toe bereikt mij de vraag of er nu nog iets is waar rekening mee gehouden moet worden. Mag alles weer? En wat te doen met gebruiken die voor corona gemeengoed waren en waar nu toch nog aarzelingen zijn of veranderde praktijken?

Ik stip een aantal dingen aan, met name voor wat betreft de erediensten:

Handreiking CIO

In oktober is een handreiking van het CIO gepresenteerd hoe in de komende tijd gehandeld dient te worden in verband met COVID19: Klik hier.   De fasen die in de bijgevoegde handreiking genoemd worden corresponderen met de coronathermometer op het corona dashboard van de overheid: Klik hier.  Op dit moment is dat stand / fase 1 en dat betekent geen beperkingen, alleen basismaatregelen hygiëne en aanvullende mogelijkheden voor mensen met een kwetsbare gezondheid.

Collectes

Ten aanzien van de inzameling van de gaven heeft zich een aantal andere mogelijkheden ontwikkeld, zoals via verschillende digitale app’s, attenderen op bankrekeningnummers of via zakken/ bussen bij de uitgang. De opbrengsten blijken hier zeker niet altijd onder te lijden. Toch zijn er ook goede redenen om het collecteren weer terug te brengen in de kerkdienst.

Collectezakken. | foto Wikimedia – Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed/Kris Roderburg

De dienst van de offerande is immers een wezenlijk onderdeel van de eredienst en direct afgeleid van de dienst van de Tafel. Er is geen bezwaar meer om het collecteren tijdens de dienst weer in te voeren al zou in plaats daarvan ook blijvende aandacht kunnen zijn voor de diaconale bestemming van de collecte, bijvoorbeeld voorafgaand aan de voorbeden. Wanneer er weer gecollecteerd zal worden tijdens de dienst is het goed rekening te houden met mensen die wegens hun kwetsbare gezondheid toch voorzichtig zijn en liever niet een collectezak aanpakken en doorgeven. Kerken waar de aloude hengel nog in gebruik is hebben hier een voordeel.

Handen schudden

Een ander issue is het handen geven van voorganger en/ of ouderling van dienst aan de kerkgangers bij het verlaten van de kerk. Ook hier is geen bezwaar meer tegen, maar er lijkt toch ook minder verloren te gaan als in plaats van een handdruk op andere wijze een groet gewisseld wordt.

Viering Heilig Avondmaal

De viering van het Heilig Avondmaal lijkt inmiddels vrijwel overal blijvend plaats te vinden door gebruikmaking van kleine bekertjes. Gevoelsmatig blijf ik het zelf een verlies vinden om niet daadwerkelijk ‘uit die ene beker’ te drinken maar principieel is er niets tegen en het is wellicht een verstandige praktijk. Zeker in protestantse kerken zouden we vóór moeten gaan in het relativeren van vormen en gebruiken (hoe waardevol symbolen ook kunnen zijn) en de betekenisvolle inhoud van Woord, sacrament en geloofsgemeenschap vooropstellen.

Digitale uitzendingen

In coronatijd is door veel gemeenten in korte tijd geïnvesteerd in mogelijkheden om op afstand digitaal de diensten en andere momenten mee te beleven met beeld en geluid. In veel gevallen blijkt dit tot nieuwe betrokkenheid te hebben geleid van mensen bij kerkdiensten. Er lijkt zich nu veelal een ‘hybride’ praktijk ontwikkeld te hebben. Mensen in de kerk en mensen thuis, tegelijkertijd of later. In feite kenden we dat al jaren via bandrecorder of kerktelefoon maar nu is er de belangrijke aanvulling van beeld bijgekomen. Naar mijn idee is het van belang deze mogelijkheden niet af te wijzen door toch voor alles mensen ìn de kerkruimte te willen hebben maar het te zien als verschillende mogelijkheden.
In een aantal situaties heb ik inmiddels zitten brainstormen met (erg) klein geworden gemeenten of er mogelijkheden liggen om via streaming een kleine gemeenschap van ca. 10 – 20 mensen bijeen te houden, verbonden met een grotere gemeente in de omgeving of verbonden met een kring van kleinere gemeenten die op toerbeurt ‘voorganger en uitzending van de dienst’ verzorgen. Het is een nieuwe mogelijkheid om toch een kleine geloofsgemeenschap ter plaatse op een dorp te handhaven waar dat anders eigenlijk niet meer goed mogelijk zou zijn.

Lokale situatie

Bij alles is het goed om de lokale situatie mee te wegen. Als er een verhoogd aantal corona besmettingen is, kan dat reden zijn tijdelijk weer extra voorzichtig te zijn.

Voor bovenstaande en andere zaken blijft het belangrijk dat zowel voorganger, ambtsdragers alsook kerkgangers zich niet verplicht voelen tot iets. Houdt rekening met elkaar, met de (soms ook minder bekende) kwetsbaarheid van sommigen en accepteer dat er door verschillende mensen op verschillende wijze tegen zaken wordt aangekeken.

Dit alles in de hoop dat we het virus gaandeweg steeds verder achter ons laten.

Ds. Arie van der Maas
classispredikant