tekst Margreeth Ernens – foto’s en video’s Jan Zwemer

Impressie van de Psalmenwandeling vanuit Ritthem op 20 augustus 2022

RITTHEM – Het was zaterdagmiddag een prachtige dag voor een mooie wandeling en dit keer wel een hele speciale: een Psalmenwandeling vanuit de kerk van Ritthem, want zoals de aankondiging luidde: ,,Wat is het bemoedigend en verdiepend om met een psalm op pad te zijn! Een psalm is een staf om te gaan.’’

Louis Wüllschleger heet de deelnemers welkom.

De weergoden waren gunstig gestemd blijkbaar, want de temperatuur was aangenaam. Ruim honderd mensen uit verschillende windstreken verzamelden zich in het rustieke kerkje van Ritthem, waar Louis Wüllschleger, één van de initiatiefnemers, iedereen persoonlijk verwelkomde.

Het kerkje zat dan ook bomvol en het was een genot om samen te zingen. Dat klinkt, dat dringt door! Louis legde uit dat in deze laatste Psalmenwandeling van dit jaar (in totaal zijn er vijf geweest, waaronder een vanuit Veere) de zee, hoe kan het anders, centraal stond. Dat was niet alleen terug te zien in de psalm van deze middag, psalm 93, maar ook te horen in de gedichten die onderweg werden voorgedragen. Louis citeerde daarbij een uitspraak van de bisschop van Zeeland: ‘Een rechtgeaarde Zeeuw is altijd in gevecht, met God, met zichzelf en met de ander’. De zee, Zeeland en de Zeeuwen vormen immers een historische en dynamische verbinding.

De liturgie met een illustratie van Psalm 93 uit het Getijdenboek van Saint Homer (Frankrijk), ca 1390

Gezien het grote aantal deelnemers werd er in twee groepen gewandeld langs een uitgezette – en later vanwege de tijd wat ingekorte – route. Louis fietste de route, zodat hij voor beide groepen de gedichten kon voorlezen.

Dreiging

Bij de eerste halte, uitkijkend over de Westerschelde, las hij het gedicht ‘Herinnering aan Holland’ van Hendrik Marsman. Een prachtig gedicht over de rivieren, over de dreiging van het water, zoals de Zeeuwen die maar al te goed kennen. Louis refereerde daarbij aan koning Herodus, een man met gevoel voor theater. Hij bouwde bij Caesarea een theater met de zee als decor. ,,Deze plaats is ook zo’n bijzonder decor, met het water van de Westerschelde dat langs stroomt.’’

Louis Wüllschleger draagt een van de gedichten voor.

De tocht voerde verder langs het Ritthemse bos. Onderweg praatten de deelnemers honderduit met elkaar, werden banden met oude bekenden aangehaald en nieuwe contacten gelegd. Het tweede gedicht dat werd voorgedragen was ‘Na Zons-ondergang aan Zee’, van Frederik van Eeden, een van de Tachtigers (dichters), die het waagden te breken met de traditie van de ‘dominees-poëzie’. ,,De taal op zich heeft klanken die iets oproepen, een beeld, een gevoel, in dit geval ‘de zee’.’’  Deze strofe uit het gedicht zegt genoeg: ‘Eenzaam ruischt de duist’re zee, – // langs der duinen ruige kruinen, // als met droeve doodenklacht // zucht de nacht.’

Het was dat er een flink windje stond, anders had je een speld kunnen horen vallen.

Het levende water

Bij de derde stop werd het gedicht ‘Van het levende water’ van Willem Barnard (Guillaume van der Graft) voorgedragen. Hierbij werd Openbaringen aangehaald: de zee zal er niet meer zijn, met andere woorden: de dreiging zal verdwijnen. Guillaume van der Graft werkte ook mee aan de Psalmberijmingen en heeft heel wat ‘meezingers’ op zijn naam staan zoals ‘Een mens te zijn op aarde’. Zijn gedichten zijn doordrenkt van Bijbelverhalen, doordrenkt van de geheimenis. Hij zoekt daarin de diepte, zoals in dit gedicht over de zee, waarin de boodschap van de Bijbel duidelijk is terug te horen.

Een bomvolle kerk in Ritthem tijdens het middaggebed van de Psalmenwandeling.

Terug bij de kerk in Ritthem werden de wandelaars onthaald met koffie of thee met een Zeeuwse bolus. De Psalmenwandeling werd in de volle kerk afgesloten met een middaggebed. Niet alleen zongen de aanwezigen onder begeleiding van organisten Jos Vogel en Martin Zonnenberg, er waren ook enkele muzikale intermezzo’s van fluitiste Marjolein de Wit met orgelbegeleiding. Het gedicht van Ida Gerhardt ‘De gestorvene’ werd tijdens de dienst voorgedragen. ‘Zeven maal om de aarde te gaan – // … // zeven maal om met zijn tweeën te staan’. Natuurlijk stond ook psalm 93  op het programma.

Met de zegen en het zingen van het slotlied ‘Lied van de goede machten’ werd deze indrukwekkende en inspirerende middag besloten. Er waren applaus en bloemen voor de musici en gastvrouwen en -heren van de PG Ritthem, waarna men afscheid van elkaar kon nemen met een hapje en een drankje.

Voor herhaling vatbaar, was de algemene opinie. We kijken dan ook al uit naar volgend jaar, want dan wordt opnieuw een reeks wandelingen uitgezet!

De Psalmenwandeling.