door Margreeth Ernens-Abrahamse

YERSEKE – Wat doe je als kerkelijke gemeente als een asielzoeker om kerkasiel vraagt? Hoe ga je daarmee om, wanneer zeg je ja op zo’n vraag? De Emmauskerk in Middelharnis worstelde ermee en legde de kwestie voor aan de classis, die op haar beurt dr Theo Hettema uit Den Haag uitnodigde, die de nodige ervaring heeft met kerkasiel. Hij legde de leden van de classicale vergadering uit wat er zoal komt kijken bij het verlenen van kerkasiel en wat de criteria en overwegingen kunnen zijn.

Ds Huib Klink heet iedereen van harte welkom.

De classicale vergadering van de classis Delta kwam donderdag 27 november 2025 bijeen in De Haven in Yerseke, het kerkelijk centrum van de Hervormde gemeente Yerseke. Niet alleen de kerkenraad van de Emmauskerk was uitgenodigd, ook alle kerkenraden van de ring De Bevelanden. Zij konden in Yerseke nader kennismaken met de classicale vergadering.

Ds Huib Klink van de HG Yerseke heette iedereen van harte welkom in Yerseke en vertelde het één en ander over zijn gemeente en de bijzondere Sint Odulphuskerk. De predikant stipte aan dat de regio erg kerks is, in allerlei variaties. ,,Er zijn gevoeligheden op Zuid-Beveland, het is een veranderende wereld. De tegenstellingen nemen toe, er zijn weinig nuanceverschillen. Maar toch zijn er steeds meer jonge mensen die betrokken raken bij het geloof. Je ziet hier dan ook geloofsgemeenschappen groeien, ook in andere vormen als bijvoorbeeld Mozaïek.’’

Yerseke liet zich van haar gastvrije kant zien met een overvloedige maaltijd met verschillende soorten soepen en hutspot die een ieder zich goed liet smaken.

Benarde tijden

Na de maaltijd verkaste het gezelschap naar een grotere ruimte, waar preses Marjo Wisse iedereen welkom heette en de vergadering opende met het lezen van Jesaja 2:1-5. ,,Dit is een oud profetenlied uit benarde tijden, waarin mensen worden aangespoord de hoop niet op te geven.’’ Dr Theo Hettema, die het hoofdonderwerp van deze avond, het kerkasiel, inleidde, legde ook de nadruk op de benarde tijden van asielzoekers die om kerkasiel vragen. Iedere maand is er wel een aanvraag van veelal uitgeprocedeerde asielzoekers. ,,Als er geen stip aan de horizon is dat hun situatie zou kunnen veranderen, beginnen we er niet aan, anders creëer je een soort vrijstaat. Kerkasiel is een uiterst middel, dat je alleen gebruikt als er geen andere opties zijn’’, zo zei Hettema.

Hij legde uit dat kerkasiel concreet inhoudt dat er voor langere tijd in een kerkgebouw onderdak wordt verleend aan mensen die nergens anders veilig zijn. Strikt genomen moet er ook iets van een kerkdienst zijn. In Duitsland kan al kerkasiel worden verleend als de kerk een flatje in eigendom heeft, hier mag dat niet. Als kerk moet je voor hen zorgen, maar ook politici aanspreken.

Het woord kerkasiel is heel beperkend: volgens de wet is binnentreden toegelaten tenzij er een vergadering van de gemeente of iets dergelijks is, een godsdienstoefening of een terechtzitting. De wet is van 1994, toen in de Mozes- en Aaronkerk in Amsterdam lange tijd kerkasiel werd verleend. Toen hoefde daar niet continu een kerkdienst te zijn om dat kerkasiel te verlenen.

Burgerplicht

Dr Theo Hettema.

Hettema haalde in dit verband Samuel aan, die in deze kwestie heel kritisch naar de overheid was, want de uitwerking was vaak anders. ,,Vreemdelingen opvangen is een Bijbelse opdracht van Jezus, zoals in Mattheüs 25: 35 staat. Maar in Romeinen 13: 1 staat dat je de overheid moet gehoorzamen. Moet je dus de overheid gehoorzamen? Want met kerkasiel ga je daar tegenin. De overheid heeft een zorgplicht en als ze daar slordig mee omgaat, heb je als burger de plicht om daar iets van te zeggen. Mensen die kerkasiel hebben, zijn niet goed door de overheid behandeld, de overheid laat daar een steek vallen. Zo heeft de overheid beloofd dat kinderen niet te lang mogen lijden onder langdurig asielzoekersschap. Twee kinderen van de familie Babayants zijn zelfs in Nederland geboren, maar ze dreigen te worden uitgezet naar een land dat ze helemaal niet kennen. De overheid beloofde in 2019 dat er geen achterstanden meer zouden komen, dus de Kamer schafte de uitzonderingen af. Helaas is er nu opnieuw een gigantische achterstand. Op MRI-scans kun je heel duidelijk de ontwikkelingsschade zien bij kinderen die opgroeien in dergelijke omstandigheden. Wij vinden dat dat niet zou mogen.’’ Hettema erkende wel dat er een moment kan komen dat er geen opties meer zijn en dat er dan moet worden beslist of het kerkasiel moet worden ingetrokken. ,,Dat zou heel zwaar zijn.’’

De Raad van Kerken schreef in de jaren negentig naar aanleiding van het kerkasiel in de Mozes- en Aaronkerk in Amsterdam een aantal criteria op, die nog steeds goed bruikbaar blijken te zijn.

Kinderpardon

Hettema vindt niet dat de kerk die het asiel verleent, het betreffende gezin ook zou moeten kennen. ,,We kenden de familie Babayants ook niet. We zouden het ook hebben gedaan als het moslims waren of als ze van een andere kerk waren.’’ Toch denkt Hettema niet dat ze willekeurig bezig zijn, want het gezin Babayants staat model voor het kinderpardon. ,,Bewindsvrouwe Rita Verdonk heeft in de praktijk de meeste kinderpardons gegeven. Verdonks opvolger had meegekregen dat dat niet meer mocht, want dan zou de formatie uiteen vallen.’’

Hettema besloot met de opmerking dat een kerkasiel heel veel werk met zich meebrengt. ,,Zorg ook voor een goed mediabeleid.’’

In Middelharnis is verschillende keren gesproken over een voorbereiding op kerkasiel. De kwestie werd uiteindelijk bij de classis neergelegd omdat men er niet uit kwam. Volgens Hettema wordt er geen beleid of protocol voor ontwikkeld. ,,Er is dus wel die brochure, waarmee je een heel eind komt. Wij werden ook overrompeld door het laatste asiel. Maar wat is goed voorbereid zijn, wat is realistisch. Het zijn niet alleen de afwegingen, ook praktische zaken spelen mee.’’ Hij adviseerde om niet overhaast of impulsief te beslissen over een aanvraag voor kerkasiel. ,,Je kunt wel willen helpen, maar hoe doe je recht. Soms heb je in je netwerk goede contacten die je kunnen helpen, bijvoorbeeld in de gemeente of in de Kamer. Spreek die erop aan. Het krijgt vaak een olievlekwerking. Het is ook een geloofskwestie.’’

(zie ook: brochure Raad van Kerken: KLIK HIER  en wettelijke grondslag KLIK HIER )

Het vernieuwde driemanschap van de classis Delta: (vlnr) Scriba Kees Eckhardt, preses Marjo Wisse en de nieuwe classispredikant ds Corine van Eck.

Komende en gaande man/vrouw

Ds J.R.A. Vlasblom uit Spijkenisse werd unaniem verkozen tot voorzitter van het classicaal college voor visitatie (CCV).

Adrie Stolk uit Middelharnis werd unaniem gekozen als lid van het classicaal college voor de behandeling van beheerszaken (CCBB). Clarence Schuring werd door de cv voor een vierde termijn benoemd.

Synode: Ds Marianna van de Graaf uit Maasdam vertrekt als primus afgevaardigde naar de Synode, omdat ze een beroep heeft aangenomen naar Alblasserdam. Ds Marjan Riedijk uit Zierikzee werd in haar plaats door de CV unaniem gekozen tot primus.

Afgevaardigde André Flikweert uit Zierikzee vertrekt, voor zijn plaats wordt een secundus gezocht. ,,Kijk vooral ook in het zuiden van de classis’’, vroeg preses Wisse. Zij vroeg verder om voordrachten voor een secundus die ds. M Riedijk kan vervangen (predikant) en een primus en secundus ouderling, nu per januari 2026 de termijn van ds. Vledder en ds. De Roest is afgelopen en er in hun plaats een ouderling moet worden afgevaardigd.

Bij de rondvraag vertelde ds Corine van Eck dat ze nu twee maanden bezig is als classispredikant. ,,Mijn agenda vult zich snel.’’ In het nieuwe jaar begint ze met bezoekwerk in het noorden van de classis (Voorne-Putten, Hoeksche Waard, Rozenburg). Daarnaast gaat ze op zondagen naar gemeenten, hetzij om zelf voor te gaan, hetzij om een dienst bij te wonen.

De vergadering werd besloten met een informeel samenzijn in De Haven.