Hulp vragen blijkt vaak moeilijk
GOES – Mensen zoeken in crisistijd niet altijd snel hulp. Dat wil echter niet zeggen, dat zij geen problemen ondervinden of een last dragen. Men wil zich liever niet als slachtoffer opstellen (‘anderen hebben het nog moeilijker dan ik’, ‘niet klagen maar dragen’, ‘de mens wikt, God beschikt’). Het blijkt echter dat geestelijke verzorging, hoewel vreemd genoeg erg onbekend bij de instanties, een duidelijke meerwaarde heeft.
Dat kan geconcludeerd worden uit het webinar ‘Geestelijke verzorging bij ontwrichtende situaties’ dat de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) op 2 juli 2020 hield voor geestelijk verzorgers. De RUG doet onderzoek naar de activiteiten van geestelijk verzorgers in tijden van crisis en bij calamiteiten. Marian Taalman-de Ruiter en Jan Meeusen, twee leden van de taskforce Geestelijke Verzorging bij Calamiteiten (GVC) van de Zeeuwse Raad van Kerken, namen deel aan het webinar. De hoofdvraag van dit webinar luidde: op welke manier zijn geestelijk verzorgers ‘present’ in tijden en situaties van grote nood en calamiteiten? Uitgangspunt van de discussie was de aardbeving in de provincie Groningen. Daarbij werden eerst de grote gevolgen voor de bewoners in het aardbevingsgebied (materiële en immateriële schade) kort geschetst.
Wirwar aan instanties
De immateriële schade werd daarna verder uitgediept. Velen bleken de weg naar geestelijke hulpverlening moeilijk te kunnen vinden en veel hulpverleners wisten ook niet goed door te verwijzen. Pastores waren bereid te helpen, maar er bleef desondanks lang onduidelijkheid vanwege de wirwar aan betrokken instanties. Maar ook: veel getroffenen durfden niet goed om hulp te vragen.
Als deze problematiek wordt geprojecteerd op de coronacrisis valt daaruit veel te leren. Voor pastores en geestelijk verzorgers is het van belang om getroffenen dus niet als slachtoffer te benaderen. Het opdringen van hulp valt vaak verkeerd en het blijkt beter om hulp aan te bieden op een laagdrempelige manier.
In het aanbieden en organiseren van die hulp is het van belang om samen te werken in oecumenisch verband en bijvoorbeeld met bestaande hulporganisaties zoals de GGD en de VRZ.
Aandachtsfunctionaris
Geestelijke verzorging is opmerkelijk onbekend bij de instanties, maar heeft een duidelijke meerwaarde. In Groningen vingen de pastores en geestelijk verzorgers andere ‘signalen‘ op dan de reguliere hulpverleners en huisartsen. Geestelijke zorg luistert anders en hoort een ander verhaal achter en in de materiële en lichamelijke schade.
Geestelijk verzorgers kunnen zodoende uitstekend werken als ‘aandachtsfunctionaris‘ in het netwerk van psycho–sociale hulpverlening bij rampen en calamiteiten.
Het webinar werd afgerond met de vraag hoe pastores en geestelijk verzorgers ook goed voor zichzelf kunnen zorgen. Wat doen zij om weer op krachten te komen na al die lange dagen en korte nachten en confrontaties met morele dilemma’s. Nu de piek van de coronacrisis is afgevlakt lijkt het tijd om te evalueren en te bezinnen.
In het najaar houdt de RUG een aantal vervolg-webinars over deze onderwerpen. De GVC blijft betrokken bij het eerder genoemde RUG-onderzoek.