Coronavirus: Veiligheidsregio verbiedt grote bijeenkomsten
(28 februari 2020, laatst geüpdatet 14 maart 21.30 uur)
VLISSINGEN – De Veiligheidsregio Zeeland heeft zaterdagavond 14 maart een noodverordening in verband met het coronavirus in werking gesteld waarin alle samenkomsten van meer dan 100 personen worden verboden. Dit geldt ook voor het houden van erediensten. Overtreding van het verbod is een strafbaar feit en er kan een geldboete worden opgelegd. Een dergelijke noodverordening is ook in andere regio’s in Nederland al van kracht. (zie voor meer informatie Veiligheidsregio Zeeland)
De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk Nederland raadt gemeenten aan om alle bijeenkomsten met meer dan 100 mensen af te gelasten, ook als het om kerkdiensten gaat. De maatregel geldt tot en met 31 maart 2020. De organisatie liet dit weten naar aanleiding van de maatregelen die het kabinet donderdag 12 maart bij monde van premier Mark Rutte bekend maakte. Zondag 15 maart wordt op NPO2 om 9.30 uur een korte meditatie door ds René de Reuver, scriba van de generale synode van de PKN, uitgezonden vanuit de kapel van de dienstenorganisatie. Deze meditatie dient ter vervanging van de kerkdiensten die zondag niet doorgaan. De uitzending wordt verzorgd door de EO. Deze omroep zal de komende weken elke zondagmorgen een televisiekerkdienst uitzenden op NPO2.
Eerder liet Delta-classispredikant Arie van der Maas nog weten dat kerkdiensten in de classis Delta vooralsnog gewoon door zouden gaan, maar door de afgekondigde overheidsmaatregelen stelt hij zijn standpunt uiteraard bij. Hij benadrukt de eindverantwoordelijkheid van de plaatselijke kerkenraden, maar raadt wel aan de richtlijnen zeer serieus te nemen. ,,Met elkaar dienen we ons in te zetten de zich doorzettende epidemie zoveel mogelijk te spreiden in de tijd en kwetsbare groepen te beschermen.” Wat dat betreft adviseert hij ook om goed na te denken of ook kerkdiensten met minder dan 100 mensen wel door zouden moeten gaan. Een kleinere groep van b.v. 60 mensen in een kleinere ruimte heeft wellicht evenveel risico dan 110 in een wat grotere. ,,En bedenk ook dat veel groepen kerkgangers bestaan uit oudere en daarmee kwetsbaardere mensen.”
Ds Arie van der Maas schreef vrijdag 13 maart een brief aan alle gemeenten in de classis Delta over de gevolgen van het coronavirus voor de kerk. U kunt hier de brief downloaden.200313 brief kerkenraden ivm coronavirus
Lees ook: Oproep Zeeuwse classispredikant: denk ook goed na over kerkdiensten met minder dan 100 man op de website van de PZC (donderdag 12 maart)
Inmiddels is bekend dat in de Classis Delta 19 mensen zijn besmet met het coronavirus: 2 in de Hoeksche Waard (waarvan een persoon is overleden), 1 in Westvoorne, 1 in Nissewaard, 1 in Hellevoetsluis, 1 in Scharendijke, 1 in Kamperland, 1 in Serooskerke (W), 2 in Goes, 1 in Heinkenszand, 2 in Rilland, 1 kind in Oud-Vossemeer, 2 in Vlissingen, 1 in Oostburg 1 in Sas van Gent en 1 in Aardenburg. In heel Nederland gaat het tot nu toe in totaal om 959 mensen die positief zijn getest. Twaalf mensen zijn overleden. (bron: cijfers RIVM 14 maart)
Veel kerkdiensten afgelast
Veel kerkgemeenschappen in de classis Delta hebben hun diensten afgelast of hebben voor een andere vorm gekozen. Klik hier voor een overzicht.
Richtlijnen PKN
De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) heeft de richtlijnen hoe om te gaan met het coronavirus vrijdag 13 maart verder aangescherpt. Zo kan worden overwogen de aanwezigen tijdens de kerkdienst te registreren en kan de liturgische handdruk tussen predikant en ouderling van dienst anders worden ingevuld. Ook de richtlijnen voor de collecte en het bezoekwerk zijn veranderd.
De PKN geeft de richtlijnen om tegemoet te komen aan de vragen die in vele gemeenten leven. Zij willen graag weten hoe zij om moeten gaan met het virus, vooral in verband met het schudden van handen, de viering van het Heilig Avondmaal en bezoekwerk. Het is aan de kerkenraden om te beslissen in hoeverre deze richtlijnen worden opgevolgd.
Collecte
Het is verstandig om ook het doorgeven van collectezakken te vermijden. U kunt bijvoorbeeld met de collectezakken bij de deur gaan staan.
Kerkdiensten
De dienstenorganisatie van de PKN adviseert de informatie van de Rijksoverheid en het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) te lezen en op basis daarvan eigen afwegingen te maken: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19
Voor de regionale situatie kan de site van de GGD in de regio worden geraadpleegd: https://www.ggdzeeland.nl/ en https://www.ggd.nl/
Kerkenraden kunnen naar bevind van zaken handelen en de kerkdienst afzeggen indien zij dat noodzakelijk achten voor de veiligheid van hun gemeenteleden.
Een andere mogelijkheid is het registreren van de aanwezigen tijdens een kerkdienst, zodat er bij een eventuele besmetting makkelijk te achterhalen is wie er aanwezig was. Uiteraard moeten hierbij de privacy-regels in acht worden genomen en moeten mensen toestemming geven om hun gegevens te (laten) noteren.
Handen schudden, vredeswens etc.
Het RIVM adviseert geen handen te schudden. De gebruikelijke liturgische handdruk tussen predikant en ouderling van dienst kan vervangen worden door een knik met het hoofd of een hand op het hart.
Het Avondmaal
Met betrekking tot het Avondmaal is het aan te raden om niet te drinken uit één gezamenlijke beker, maar een andere vorm te kiezen. Let wel: het is een vrijblijvend advies, er wordt niet getreden in de verantwoordelijkheid van de kerkenraden. Binnen de kaders van de kerkorde bepaalt de kerkenraad of en op welke wijze de Maaltijd van de Heer ter plaatse wordt gevierd. In onze kerken zijn er verschillen in de wijze van viering die allen theologisch gelegitimeerd en en liturgisch verantwoord zijn. Het is aan de kerkenraad de afweging te maken in hoeverre men het zoveel mogelijk voorkomen van besmettingsgevaar wil laten prevaleren boven bijvoorbeeld de wijze waarop men gewend is het Avondmaal te vieren.
Het spreekt vanzelf dat de mensen die brood en wijn uitdelen hun handen van te voren goed wassen. Eer kan ook worden gedacht aan het gebruik van desinfecterende gel. In de tweede plaats zal duidelijk zijn dat het besmettingsgevaar het kleinst is als er niet door ieder gedronken wordt uit dezelfde beker en dat het brood door zo weinig mogelijk mensen aangeraakt (gebroken) wordt.
Er zou gebruik kunnen worden gemaakt van meerdere kleine bekertjes, al dan niet samen met stukjes brood of matze. Het met een doek schoonvegen van de beker nadat iemand eruit gedronken heeft, biedt geen bescherming tegen de overdracht van virussen.
Bezoekwerk
Door de nieuwe maatregelen vanuit de overheid (12 maart) is het verstandig om contact met mensen met klachten als neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts te mijden. Het is wijs om in dit geval pastoraal contact te beperken tot de telefoon.
(Bovenstaande informatie van de dienstenorganisatie van de PKN over besmettingsgevaar is gecheckt bij het RIVM. Als de situatie daartoe aanleiding geeft zal deze informatie aangepast worden.)
GVC
In Zeeland houdt de werkgroep GVC (Geestelijke Verzorging bij Calamiteiten) mede in overleg met de GGD, Veiligheidsregio en Raad van Kerken Zeeland, de vinger aan de pols van de ontwikkelingen. In de ziekenhuizen worden extra maatregelen getroffen voor hygiëne, signalering en eventuele isolatie. In de verzorgingstehuizen en ggz-instellingen worden vaak minder strenge eisen gehanteerd.
Het wordt aangeraden om de kerkelijk vrijwilligers die meewerken aan kerkdiensten en vieringen in de tehuizen en instellingen vooraf te informeren over zorgvuldige hygiëne en beperking van lichaamscontact met patiënten en bewoners.
Ds Arie van der Maas eerder in het nieuws
Omroep Zeeland sprak classispredikant Arie van der Maas zondag 1 maart toen hij voorging in de Bethelkerk van Nieuwdorp: Zelfs in Zeeuwse kerken gaat het over het coronavirus
Ook ZeelandNU besteedde in het overzicht van 1 maart om 18.00 uur aandacht aan dit onderwerp. Coronavirus
Lees ook het vraaggesprek in de PZC met ds Arie van der Maas over het coronavirus (vrijdag 28 februari): Kerk kan niet om coronavirus heen: even geen handen schudden en wijn delen, ook wijwater is taboe
Katholieke Kerk: geen vieringen
Ook de Nederlandse bisschoppenconferentie heeft de maatregelen aangescherpt (vrijdag 13 maart). Alle publieke liturgische vieringen op zaterdagavonden en zondag worden tot 31 maart afgelast. Daarmee sluiten de bisschoppen aan bij het advies van de overheid en het RIVM. Zij wijzen op de mogelijkheid van de (eucharistie-)vieringen door de week in doorgaans kleine groepen en vragen kerken waar mogelijk om openstelling zodat mensen de gelegenheid hebben voor persoonlijk gebed. De vormselvieringen en presentatievieringen voor communicanten worden afgelast. Dopen en uitvaarten vinden plaats in kleine kring. Alle andere samenkomsten, zoals koffie drinken na vieringen, koorrepetities en catechetische bijeenkomsten worden afgeraden. De KRO-NCRV zendt zondag 15 maart vanaf 10.00 uur via NPO2 een eucharistieviering uit. Radio Maria zendt iedere ochtend (9.00 uur) en avond (19.00 uur) een eucharistieviering uit.
De maatregelen die op 1 maart van kracht werden, blijven gelden. Zo krijgen de parochianen de hostie niet meer op de tong, maar in de hand. Bovendien mag alleen de celebrant, de priester die de mis leidt, de communie uitreiken. Ook de kelkcommunie, het drinken van de wijn, is voorlopig voorbehouden aan de celebrant. Bij de vredeswens, dat is het ritueel na het Onze Vader-gebed, mogen kerkgangers elkaar niet zoals gebruikelijk de hand geven. Ook is het gebruik van wijwater bij het betreden of verlaten van de kerk verboden. De kerkelijk vrijwilligers die na de heilige Mis de communie bij zieken en ouderen thuisbrengen dienen zorgvuldige instructies over hygiëne mee te krijgen.
Ook is inmiddels bekend dat door de maatregelen die de Italiaanse overheid heeft genomen in verband met het coronavirus, er dit jaar met Pasen geen Nederlandse bloemen naar het Sint Pietersplein in Rome gaan. Het zou dit jaar voor de vijfendertigste keer op rij zijn, dat Nederlandse bloemenkwekers met hun bloemen het Sint Pietersplein zouden opfleuren.
Oud-Katholiek Zeeland heeft laten weten dat alle vieringen voorlopig zijn vervallen.
Nuttige links:
Het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken is in dezen de aangewezen instantie en heeft een kort bericht op de website geplaatst: http://www.cioweb.nl/corona-en-de-kerk/
ICMA (International Christian Maritime Association): https://icma.as/novel-coronavirus-2019-ncov-updates-and-resources/
Veiligheidsregio: Samenwerking in Zuidwest Nederland: https://www.traumacentrumzwn.nl/nieuws/coronavirus-samenwerking-in-zuidwest-nederland/
Church of England: https://www.churchofengland.org/more/media-centre/coronavirus-covid-19-guidance-parishes
World Health Organisation (WHO): https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
WHO Regional Office (Europe): http://www.euro.who.int/en/countries