door Margreeth Ernens

VLISSINGEN – De classis Delta heeft kortgeleden een commissie Opheffen Gemeenten in het leven geroepen. Dat is nodig omdat er in de classis veel kleine en kwetsbare gemeenten zijn waarvan er een aantal in de gevarenzone dreigt te komen. De classis Delta stelde deze commissie in waarbij zij tevens besloot dat het voortaan ook mogelijk is dat een huisgemeente verbonden kan worden aan de classis. Doordat de commissie nu al, voor er sprake is van het opheffen van gemeenten, aan het werk gaat, kan er volgens de classis tijdig een goed beleid in deze gevoelige kwesties worden ontwikkeld.

In onze classis zijn er gemeenten die door krimp in ledental, middelen en/of menskracht (te) kwetsbaar worden. In die gevallen kan de kerkenraad niet meer voldoende bemenst worden, de financiële situatie van zowel gemeente en diaconie zijn zorgelijk, of de vijf basistaken van een gemeente kunnen niet meer of onvoldoende worden uitgevoerd. Dat gaat dan om eredienst, pastoraat, diaconaat, vorming/toerusting en missionaire opdracht. Als op zeker moment blijkt dat samenwerking of samengaan met een andere gemeente eigenlijk geen optie is, kan de tijd komen om onder ogen te zien dat men in de huidige vorm niet meer verder kan. Dan kan er een besluit komen tot opheffing. Het besluit daartoe zal door de classis worden genomen na zorgvuldige voorbereiding. Voor die voorbereiding is deze commissie in het leven geroepen.

Huisgemeente

Na formele opheffing kan een kleine geloofsgemeenschap wanneer zij daartoe gemotiveerd, is wel verder als huisgemeente. De commissie opheffing gemeenten zal hierbij helpen en begeleiden. Een huisgemeente is een lichte vorm van kerk-zijn, zonder kerkenraad, colleges van diakenen en kerkrentmeesters of vermogen. De huisgemeente valt onder verantwoordelijkheid van een naburige kerkenraad of van de classicale vergadering. De ‘dagelijkse’ leiding van de huisgemeente is in handen van een aantal mensen uit de huisgemeente. Zo is de huisgemeente een passende vorm voor gemeenten die zelfstandig niet verder kunnen, maar wel als gemeenschap bij elkaar willen blijven.

De commissie zal de classis adviseren als zij het nodig acht een gemeente op te heffen. Het besluit om te vragen om opheffing ligt bij de plaatselijke kerkenraad, nadat de gemeenteleden zijn gehoord. De bevoegdheid om dit daadwerkelijk te doen ligt bij de classis. Op dit moment zijn er enkele gemeenten waarmee het breed moderamen in gesprek is over mogelijke opheffing van de gemeente. De commissie zal deze begeleiding nu ter hand nemen.

Wanneer zo’n gemeente de status krijgt van gemeente-in-opheffing is het Breed Moderamen van de Classicale Vergadering (BMCV) ambtelijk verantwoordelijk. De commissie zal namens het BMCV het uitvoerende werk doen zoals bijvoorbeeld het BMCV adviseren over de benoeming van vereffenaars.

De commissie bestaat uit vijf leden met als voorzitter Foort Groenleer (f.d.groenleer@hetnet.nl). De andere leden vertegenwoordigen het College van Visitatie, het Classicale College voor de Behandeling van Beheerszaken (CCBB) en de classis Delta. Willem Meijboom uit Brielle treedt op als secretaris van de commissie.

Brochure

Twee jaar terug publiceerde de classis Delta al de brochure ‘Als de gemeente klein en kwetsbaar wordt’, waarin kansen en (on)mogelijkheden op een rijtje zijn gezet. Download hier de brochure.

Dat de urgentie van de problematiek van kleine kwetsbare gemeenten breed de aandacht heeft bleek afgelopen najaar, toen verschillende Ringen zich aan de hand van de brochure een avond bogen over de kansen voor deze gemeenten. De opkomst was hoog en er werd veel gesproken over wat men voor elkaar als gemeenten zou kunnen betekenen. Algemeen leeft ook de opvatting dat er niet moet worden gewacht tot het te laat is, maar dat problemen tijdig bespreekbaar moeten worden gemaakt.

Het Reformatorisch Dagblad besteedde op 22 februari 2024 aandacht aan dit onderwerp en ging erover in gesprek met ds Arie van der Maas:

Een gemeente opheffen: in de PKN-classis Delta zitten kerken in de gevarenzone

door Jan van Reenen

De classis Delta van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) heeft de commissie opheffen gemeenten ingesteld. Die adviseert en ondersteunt kerkelijke gemeenten die met opheffen worden bedreigd. „In de classis zit een aantal gemeenten in de gevarenzone.”

Klik hier om het artikel verder te lezen op de website van het RD.